Saturday, November 30, 2019

गझल कशी लिहावी

 माझे कवी बधू[ मा प्रकाश बनसोडे चाकण, पुणे ... यांच्या गझल क्लास मधून...... 

 8/23, 12:01 AM] Prskash Bansode Chakan: गझल हा काव्यप्रकार क्रुत्रिम नाही . केवळ व्रुत्त आणि यमकांचे बंधन पडल्यामुळे गझल क्रुत्रिम ठरविण्यात असेल , तर मग टी.एस.इलिएट जन्मण्यापूर्वी भारतात जे काही काव्य लिहल्या गेले , ते सारेच्या सारेच क्रुत्रिम व अनैसर्गिक होते काय ? मानवजातीच्या मूलभूत मूल्यांशी आणि सुखदु:खांशी इमान राखून जे लिहिले जाते ते सदैव कालातीत असते. ऐकल्यानंतर वा वाचल्यानंतर जे लक्षात राहत नाही , आठवत नाही , ते काव्यच नव्हे. मग ते  " मुक्त " असो की व्रुत्तबद्ध असो ! गझल हे फक्त श्राव्य काव्य नाही . तसे असते तर भारत पाकिस्तान व इराणात लक्षावधी लोक हाफीज़ , रूमी , जामी , सादी , अन्वरी , मीर , गालिब , दाग , जिगर , असगर , फैज़ , फराज़ , क़तील इत्यादी महान कवींच्या गझलांचे दिवान वाचण्यासाठी आयुष्यातील रात्रीच्या रात्री जागून व जाळून काढत बसले नसते.
       गझलही हा एक काव्य प्रकारच आहे. कविता आकाशातून खाली पडत नसते आणि कोणताही कवी एखाद्या ईश्वरी अवतारासारखा एकदम " कवी " म्हणून जन्माला येत नसतो. खरे तर कविता कवीच्या मनात आधीच मुरत असते.पण जेव्हा कवी अर्थाला गुदमरवून टाकणारे अनावश्यक शब्द बाजूला काढून ठेवतो , तेव्हा कविता ख-या अर्थाने दिसू लागते -- जन्मास येते. 
        कवीचे जगणे आणि लिहिणे ही कधीही वेगळी व स्वतंत्र खाती नसतात. जगण्यातून कवितेला आणि कवितेतून जगण्याला वगळता येत नसते. जेव्हा जगणे आणि लिहिणे एकजीव होतात , तेव्हाच कबीर व तुकाराम जन्माला येतात.कवीच्या भाग्याचा अंतीम फैसला करणारे सर्वोच्च न्यायालय म्हणजे सामान्य जनताच असते. ही जनता कवीहून मोठी असते. कवीमुळे जनता नव्हे , तर जनतेमुळे कवी असतो. ही जनता ज्या कवीचा ह्रदयापासून स्विकार करते , तोच कवी अमर व महान होतो. म्हणून मराठी कविता ही मराठी माणसांची पवित्र ठेव आहे.
     हे जग ह्रदय असलेल्या जिवंत माणसांनी येथे जगायच्या लायकीचे म्हणजे सुंदर व निकोप बनले पाहिजे. कविता जगाला सुंदर बनवते , निदान त्याची कुरुपता तरी कमी करते.
       म्हणूनच कविता म्हणजे माणुसकीचे सौंदर्य सलामत ठेवण्यासाठी म्हणजेच माणुसकीच्या विजयासाठी सुरू असलेल्या सर्वव्यापी सनातन युद्धाचाच एक भाग होय.

            ----- सुरेश भट
[8/23, 12:02 AM] Prskash Bansode Chakan: गज़लप्रेमींच्या माहिती करिता -
👇
१] तडित : गालगा
[२] वीरलक्ष्मी : गालगा गालगा गालगा
[३]स्त्रग्विणी : गालगा गालगा गालगा गालगा
[४] कल्पना : गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा
[५]भामिनी : गालगा गालगा गालगागा
[६]लज्जिता : गालगा गालगा लगागागा
[७]पुष्प : गालगागा
[८]मनोरमा : गालगागा गालगागा
[९] कादंबरी : गालगागा गालगा
[१०] मेनका : गालगागा गालगागा गालगा
[११]मंजुघोषा : गालगागा गालगागा गालगागा
[१२]राधा : गालगागा गालगागा गालगागागा
[१३]देवप्रिया/कालगंगा : गालगागा गालगागा गालगागा गालगा
[१४]व्योमगंगा : गालगागा गालगागा गालगागा गालगागा
[१५] सती : लगालगागा
[१६] जलौघवेगा : लगालगागा लगालगागा
[१७]हिरण्यकेशी : लगालगागा लगालगागा लगालगागा लगालगागा
[१८] तोटक : ललगा ललगा ललगा ललगा
[१९] संयुत : गागालगा गागालगा
[२०] आनंद : गागालगा लगागा
[२१] आनंदकंद : गागालगा लगागा गागालगा लगागा
[२२] विद्युल्लता : गागालगा लगागा गागालगा लगा
[२३] रसना : गागालगा लगालगा गागालगा लगा
[२४] मंदाकिनी : गागालगा गागालगा गागालगा गागालगा
[२५] सौदामिनी : लगागा लगागा लगागा लगा
[२६] भुजंगप्रयात : लगागा लगागा लगागा लगागा
[२७] वागेश्वरी : लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगा
[२८] प्रमिला/मृगाक्षी : लगागागा लगागागा लगागा
[२९] वियदगंगा : लगागागा लगागागा लगागागा लगागागा
[३०] कलिंदनंदिनी : लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा
[३१] चंचला : गालगाल गालगाल गालगाल गालगाल
[३२] चामर : गालगाल गालगाल गालगाल गालगा
[३३] रंगराग : गालगा लगागागा गालगा लगागागा
[३४] गांधर्वी : गागागागा गागागा
[३५] विद्युन्माला /पादाकुलक : गागागागा गागागागा
[३६] कल्याण : गागागागा गागागागा गागागागा
[३७] विधाता : गागागागा गागागा गागागागा गागागा
[३८] आकाश : गागागागा गागागागा गागागागा गागागा
[३९] ब्रह्मरूपक /कामोन्नता : गागागागा गागागागा गागागागा गागागाग
[४०] मोहिनी : मात्रा [१४,१० ]
[४१] कामिनी : गालगाल गालगालगा
[४२] साशंक : गागाल लगागागा गागाल लगागागा
[४३] महामाया : लगागागा लगागागा
[४४] प्रसूनांगी : लगागागा लगागागा लगागागा
[४५] पिनाकी : लगागागा लगागागा लगागागा लगागा
[४६] हिमांशुमुखी : लगाललगा लगाललगा लगाललगा लगाललगा
[४७] मेधावी : गागागाल गागागाल गागागा
[४८] मायावी : गागागाल गागागाल गागागाल गागागा
[४९] रागिणी : गालगालल गालगालल गालगा
[५०] वंशस्थ : लगालगागा ललगा लगालगा
[५१] अनुराग : ललगालगालगागा ललगालगालगागा
[५२] कन्दर्प : गागालगाल गालल गागालगाल गागा
[५३] रम्याकृती : गागालल गागालल गागा
[५४] मदिराक्षी : ललगागा ललगागा ललगा
[५५] वनमाला : ललगागा लगालगा ललगा
[५६] मानवती : गाललगा गाललगा गाललगा
[५७] प्रेय : गाललगा गालगा गाललगा गालगा
[५८] शुभकामी : गागालल गागालल गागालल गागा
[५९] कलावती : लगालगा ललगागा लगालगा गागा
[६०] मरीचिका : लगालगा ललगागा लगालगा ललगा
[६१] प्रियशिष्या : ललगागा ललगागा ललगागा ललगा
[६२] यशोगंध : लगागाल लगागाल लगागाल लगागा
[६३] श्यामकान्त : गालगाल लगागाल गालगाल लगागा
[६४] नूपुर : गाललगा गालगाल गाललगा गालगा
[६५]रसोदत्त : लगागाल गालगाल  लगागाल गालगाल
[६६] उषा : लगागाल गागागा लगागाल गालगा
[६७] मनमोहिनी : लगागाल गागागा लगागाल गागागा
[६८] गिरिबाला : ललगागा ललगागा ललगागा ललगागा ललगागा
[६९] वसुन्धरा : लगालगा ललगागा लगालगा लगालगा ललगागा
[७०] इन्दुमुखी : गाललगा गाललगा गाललगा गाललगा
[७१] प्रमाथिनी : लगालगा गाललगा लगालगा गाललगा
[७२] पाणिबन्ध : गालगाल गाललगा गालगाल गाललगा
[७३] मानसभंजनी : गाललगा लगालगा गाललगा लगालगा
[७४] आंदोलिका : गागालगागा लगालगागा
[७५] केकिरव : ललगालगागा ललगालगागा
[७६] उपेंद्रवज्रा : लगालगागा ललगालगागा
[७७] विमला : ललगा लगागा
[७८] इंद्रवंशा : गागाल गागाल लगा लगा लगा
[७९] शालिनी : गागागागा गालगागालगागा
[८०] वैश्वदेवी : गागागागागा गालगागा लगागा
[८१] चित्रा : गागागा गागागा गागागा लगागा लगागा
[८२] शिखंडिनी : लगागागागागा
[८३] भ्रमरी : ललगागा
[८४] कन्या : गागागागा
[८५] वागुरा : गालगालगा
[८६] लालिनी : गालगाल लगा लगा लगा
[८७] नाराच : गागालगा लगालगा
[८८] भुजंगसंगता : ललगा लगा लगा लगा
[८९] अच्युत : गालगा ललगा लगा
[९०] पंक्तिका : गालगा लगागा लगालगा
[९१] विद्युलेखा : गागागागा गागा
[९२] सरल : गागागागा ललगा
[९३] तार : ललगा ललगा गागागा
[९४] रामा : गागालगा लगागागागा
[९५] कलिका : गालगागा गागाल लगागा
[९६] कलह : ललगागा ललगागा गा
[९७] सुलोचना : गागाललगा लगालगा
[९८] चारूलोचना : ललगा ललगा लगालगा
[९९] नृपात्मजा : लगालगागा लगालगा
[१००] अर्धक्षामा : गागागागा गाललगागा
[१०१] दोधक : गालल गालल गालल गागा
[१०२] मोदक : गालल गालल गालल गालल
[१०३] त्रिलोकगामी : गागागागा लगालगागा
[१०४] वैष्णव : गाललगागा लगालगागा
[१०५] इरा : गागाललगा लगालगागा
[१०६] अमला : ललगा ललगा लगालगागा
[१०७] मयूरसारिणी : गालगालगा लगालगागा
[१०८] दीपकमाला : गाललगागा गालगालगा
[१०९] चारूलक्षणा : लगालगागा गालगालगा
[११०] रूपोन्मता : गागागागा गागागागा गा
[१११] पद्मावर्त : गागागागा गागागागा गागा
[११२] कान्तोत्पीडा : गाललगागा गाललगागा गागा
[११३] माल्यश्री : गागागागा गागागागा गागागा
[११४] व्रीडा : लगागागा
[११५] सुकेशी : लगागागा लगागा
[११६] सावित्री : गागागालगा
[११७] सुनंदा : गागागा लगागा
[११८] सोमप्रिया : गागालगा
[११९] मदनप्रिया : ललगालगा
[१२०] चूडामणि : गागालगा ललगा
[१२१] वैखरी : गागालगा गागालगा गागालगा
[१२२] मानसहंस : ललगालगा ललगालगा ललगालगा
[१२३] सुरनिम्नगा : ललगालगा ललगालगा ललगालगा ललगालगा
[१२४] प्रीति : गालगागागा
[१२५] नीलतोया : गालगागा गागा
[१२६] नगाणिका : लगालगा
[१२७] प्रमाणिका : लगालगा लगालगा
[१२८] विभावरी : लगालगा लगालगा लगालगा  
[१२९] प्रभाव : लगालगा लगालगा लगालगा  लगा
[१३०] मृणालिनी : लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा
[१३१] तरंगिणी : लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा
[१३२] अनंगशेखर : लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा
[१३३] घारि : गालगाल
[१३४] जला : गागालगा लगा
[१३५] सुकामिनी : गालगाल गालगा
[१३६] समानिका : गालगाल गालगाल
[१३७] कामिनी : गालगाल गालगालगा
[१३८] कलापति : गालगाल गालगाल गालगाल गा
[१३९] देवराज : गालगाल गालगाल गालगाल गालगा
[१४०] गंडका : गालगाल गालगाल गालगाल गालगाल गालगाल
[१४१] प्रमद्वरा : गागालगा लगा गागालगा लगा
[१४२] नारि : गागागा
[१४३] सम्मोहा : गागागागागा
[१४४] तनुमध्या : गागाल लगागा
[१४५] हाला : गागाल लगागागा
[१४६] उध्द्ता : गालगाल लगागा
[१४७] मातंगी : गागागा गागागा
[१४८] साशंक : गागाल लगागागा गागाल लगागागा
[१४९] कलावती : लगालगा ललगागा लगालगा गागा
[१५०] श्रीलीला : गागागा गागागा गागागा गागागा
[१५१] मनोमोहिनी " लगागाल गागागा लगागाल गागागा
[१५२] केशा : लगागा
[१५३] सोमराजी : लगागा लगागा
[१५४] सौदामिनी : लगागा लगागा लगागा लगा
[१५५] कंद : लगागा लगागा लगागा ल
[१५६] कंदुक : लगागा लगागा लगागा गा
[१५७] सिंहपुच्छ : लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा
[१५८] क्रीडचंद्र : लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा
[१५९] विद्युदाला : लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा
[१६०] वागीश्वरी : लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगा
[१६१] महानाग : लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा
[१६२] हारीत : गागालगागा
[१६३] मंथान : गागाल गागाल
[१६४] संनीत : गागाल गागाल गागाल
[१६५] तारामती : गागाल गागाल गागाल गा
[१६६] लयग्राहि : गागाल गागाल गागाल गागा
[१६७] सारंग : गागाल गागाल गागाल गागाल
[१६८] मंदारमाला : गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गा
[१६९] सर्वगामी : गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागा
[१७०] आभार : गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल
[१७१] कामबाण दंडक : गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागा
[१७२] द्वियोद्ध : गालगा गालगा
[१७३] हंसमाला : गालगा गालगा गा
[१७४] श्रुतानंद : गालगा गालगा गागा
[१७५] दया : गालगा गालगा गा गालगा गालगा गा
[१७६] श्राद्धरांता : गालगा गालगा गालगा गालगा गा
[१७७] केकेनी : गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गा
[१७८] स्वैरिणीक्रीडन : गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा
[१७९] मत्तमातंग दंडक : गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा
[१८०] आख्यानकी : गागालगागा ललगालगागा लगालगागा ललगालगागा
[१८१] भ्रांत : गालगागा गालगागा गालगागा गालगा गालगागा गालगा
[१८२] वारकामिनी : गालगाल गालगाल गालगा
[१८३] वानरी : लगालगा लगालगा गालगा
[१८४] शिखी : गालगा लगालगा लगालगा लगालगा
[१८५] शिखंडी : लगालगा लगालगा लगालगा गालगा
[१८६] नितंबिनी : गालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा
[१८७] सारसी : लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा गालगा
[१८८] वारुणी : गालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा
[१८९] अपरा : लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा गालगा
[१९०] वतंसिनी : गालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा
[१९१] सुहंसिक : लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा गालगा
[१९२] प्रदीस : गालगाल गालगा लगालगा लगालगा
[१९३] यवन्विता : गालगाल गालगाल गालगाल लगालगा लगालगा लगालगा गा
[१९४] धरित्री : लगालगा लगालगा लगालगा गा
*[१९५] स्वानंदसम्राट: गागालगागा गागालगागा 
[१९६]देवराज: गालगाल गालगाल गालगाल गालगा
[१९७] सत्ईश: गालगागा गालगागा गालगागा गागा
*

*****************************************************************

: काही निवडक मात्रा वृत्ते :

१. समजाती :

अ] पद्मावर्तनी :
[१] वररमणी : ४२ मात्रा [८+८+८+८+८+२]
[२] तुंदिल : ३८ मात्रा [८+८+८+८+६]
[३] कपिवीर : ३६ मात्रा [८+८+८+८+४]
[४] वनहरिणी : ३२ मात्रा [८+८+८+८]
[५] हरिभगिनी / स्वरगंगा : ३० मात्रा [८+८+८+६]
[६] प्रियलोचना : २९ मात्रा [८+८+८+५]
[७] लवंगलता : २८ मात्रा [८+८+८+४]
[८] सूर्यकांत / समुदितमदना : २७ मात्रा [८+८+८+३]
[९] चंद्रकांत / पतितपावन : २६ मात्रा [८+८+८+२]
[१०] अनलज्वाला : २४ मात्रा [८+८+८]
[११] शुभगंगा : २२ मात्रा [८+८+६]
[१२] वर्षा : २१ मात्रा [८+८+५]
[१३] वंशमणि : २० मात्रा [८+८+४]
[१४] पादाकुलक : १६ मात्रा [८+८]
[१५] मुरजयी : १५ मात्रा [८+७]
[१६] बालानंद : १४ मात्रा [८+६]
[१७]शुद्धसती : १२ मात्रा [८+४]
[१८] पिशंग : १० मात्रा [८+२]

ब] भृंगावर्तनी :
[१९] सुखराशि : २८ मात्रा [६+६+६+६+४]
[२०] दासी : २४ मात्रा [६+६+६+६]
[२१] मदनरंग : २३ मात्रा [६+६+६+५]
[२२] परिलीना : २२ मात्रा [६+६+६+४]
[२३] धवलचंद्रिका : २० मात्रा [६+६+६+२]
[२४] जीवनलहरी : १२ मात्रा [६+६]

क] हरावर्तनी :
[२५] किंकिणी : २० मात्रा [गागाल गागाल गागाल गागाल]
[२६] अविनाशी : १९ मात्रा [गागाल गागाल गागाल गागा]
[२७] दंतरूचि : ३४ मात्रा [गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गागा]
[२८] वरमंगला : २० मात्रा [गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा]
[२९] सुरमंदिर : १० मात्रा [गालगा गालगा]
[३०] वीणावती : १८ मात्रा [गालगा गालगा गालगा लगा]

२. अर्धसमजाती

अ] पद्मावर्तनी :
[३१] कुसुमवल्ली : ५६ मात्रा  [वंशमणि + कपीवीर]
[३२] मन्मथसुंदर : ६२ मात्रा [हरिभगिनी + वनहरिणी]
[३३] सदामंडिता : ४६ मात्रा [पादाकुलक+हरिभगिनी]
[३४] रत्नमाला : ५४ मात्रा [चंद्रकांत + लवंगलता]
[३५] रक्षा : ४० मात्रा [लवंगलता + शुध्दसती]
[३६] गगनचपला : ४० मात्रा [ शुध्दसती + लवंगलता]
[३७] रणरंग : ४३ मात्रा [पादाकुलक + समुदितमदना]
[३८] सत्किर्ती : ३८ मात्रा [समुदितमदना +८+३]
[३९] नंदनंदन : ३८ मात्रा [८+३+समुदितमदना]
[४०] मूढा : ३६ मात्रा [पिशंग + चंद्रकांत]
[४१] श्रीमती : ४० मात्रा [पादाकुलक+अननज्वाला]
[४२] मुक्ताफलमाला : २२ मात्रा [शुध्दसती + पिशंग]

ब] भृंगावर्तनी :
[४३] महालोल : ४६ मात्रा [६+६+६+४+६+६+६+६]
[४४] प्रफुल्ल : ३४ मात्रा [६+६+६+५+६+५]
[४५] ह्रदयमोहना : २८ मात्रा [६+२+६+६+६+२]

क] हरावर्तनी :
[४६] मोहमाया : ३७ मात्रा [गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गा]१] तडित : गालगा
[२] वीरलक्ष्मी : गालगा गालगा गालगा
[३]स्त्रग्विणी : गालगा गालगा गालगा गालगा
[४] कल्पना : गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा
[५]भामिनी : गालगा गालगा गालगागा
[६]लज्जिता : गालगा गालगा लगागागा
[७]पुष्प : गालगागा
[८]मनोरमा : गालगागा गालगागा
[९] कादंबरी : गालगागा गालगा
[१०] मेनका : गालगागा गालगागा गालगा
[११]मंजुघोषा : गालगागा गालगागा गालगागा
[१२]राधा : गालगागा गालगागा गालगागागा
[१३]देवप्रिया/कालगंगा : गालगागा गालगागा गालगागा गालगा
[१४]व्योमगंगा : गालगागा गालगागा गालगागा गालगागा
[१५] सती : लगालगागा
[१६] जलौघवेगा : लगालगागा लगालगागा
[१७]हिरण्यकेशी : लगालगागा लगालगागा लगालगागा लगालगागा
[१८] तोटक : ललगा ललगा ललगा ललगा
[१९] संयुत : गागालगा गागालगा
[२०] आनंद : गागालगा लगागा
[२१] आनंदकंद : गागालगा लगागा गागालगा लगागा
[२२] विद्युल्लता : गागालगा लगागा गागालगा लगा
[२३] रसना : गागालगा लगालगा गागालगा लगा
[२४] मंदाकिनी : गागालगा गागालगा गागालगा गागालगा
[२५] सौदामिनी : लगागा लगागा लगागा लगा
[२६] भुजंगप्रयात : लगागा लगागा लगागा लगागा
[२७] वागेश्वरी : लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगा
[२८] प्रमिला/मृगाक्षी : लगागागा लगागागा लगागा
[२९] वियदगंगा : लगागागा लगागागा लगागागा लगागागा
[३०] कलिंदनंदिनी : लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा
[३१] चंचला : गालगाल गालगाल गालगाल गालगाल
[३२] चामर : गालगाल गालगाल गालगाल गालगा
[३३] रंगराग : गालगा लगागागा गालगा लगागागा
[३४] गांधर्वी : गागागागा गागागा
[३५] विद्युन्माला /पादाकुलक : गागागागा गागागागा
[३६] कल्याण : गागागागा गागागागा गागागागा
[३७] विधाता : गागागागा गागागा गागागागा गागागा
[३८] आकाश : गागागागा गागागागा गागागागा गागागा
[३९] ब्रह्मरूपक /कामोन्नता : गागागागा गागागागा गागागागा गागागाग
[४०] मोहिनी : मात्रा [१४,१० ]
[४१] कामिनी : गालगाल गालगालगा
[४२] साशंक : गागाल लगागागा गागाल लगागागा
[४३] महामाया : लगागागा लगागागा
[४४] प्रसूनांगी : लगागागा लगागागा लगागागा
[४५] पिनाकी : लगागागा लगागागा लगागागा लगागा
[४६] हिमांशुमुखी : लगाललगा लगाललगा लगाललगा लगाललगा
[४७] मेधावी : गागागाल गागागाल गागागा
[४८] मायावी : गागागाल गागागाल गागागाल गागागा
[४९] रागिणी : गालगालल गालगालल गालगा
[५०] वंशस्थ : लगालगागा ललगा लगालगा
[५१] अनुराग : ललगालगालगागा ललगालगालगागा
[५२] कन्दर्प : गागालगाल गालल गागालगाल गागा
[५३] रम्याकृती : गागालल गागालल गागा
[५४] मदिराक्षी : ललगागा ललगागा ललगा
[५५] वनमाला : ललगागा लगालगा ललगा
[५६] मानवती : गाललगा गाललगा गाललगा
[५७] प्रेय : गाललगा गालगा गाललगा गालगा
[५८] शुभकामी : गागालल गागालल गागालल गागा
[५९] कलावती : लगालगा ललगागा लगालगा गागा
[६०] मरीचिका : लगालगा ललगागा लगालगा ललगा
[६१] प्रियशिष्या : ललगागा ललगागा ललगागा ललगा
[६२] यशोगंध : लगागाल लगागाल लगागाल लगागा
[६३] श्यामकान्त : गालगाल लगागाल गालगाल लगागा
[६४] नूपुर : गाललगा गालगाल गाललगा गालगा
[६५]रसोदत्त : लगागाल गालगाल  लगागाल गालगाल
[६६] उषा : लगागाल गागागा लगागाल गालगा
[६७] मनमोहिनी : लगागाल गागागा लगागाल गागागा
[६८] गिरिबाला : ललगागा ललगागा ललगागा ललगागा ललगागा
[६९] वसुन्धरा : लगालगा ललगागा लगालगा लगालगा ललगागा
[७०] इन्दुमुखी : गाललगा गाललगा गाललगा गाललगा
[७१] प्रमाथिनी : लगालगा गाललगा लगालगा गाललगा
[७२] पाणिबन्ध : गालगाल गाललगा गालगाल गाललगा
[७३] मानसभंजनी : गाललगा लगालगा गाललगा लगालगा
[७४] आंदोलिका : गागालगागा लगालगागा
[७५] केकिरव : ललगालगागा ललगालगागा
[७६] उपेंद्रवज्रा : लगालगागा ललगालगागा
[७७] विमला : ललगा लगागा
[७८] इंद्रवंशा : गागाल गागाल लगा लगा लगा
[७९] शालिनी : गागागागा गालगागालगागा
[८०] वैश्वदेवी : गागागागागा गालगागा लगागा
[८१] चित्रा : गागागा गागागा गागागा लगागा लगागा
[८२] शिखंडिनी : लगागागागागा
[८३] भ्रमरी : ललगागा
[८४] कन्या : गागागागा
[८५] वागुरा : गालगालगा
[८६] लालिनी : गालगाल लगा लगा लगा
[८७] नाराच : गागालगा लगालगा
[८८] भुजंगसंगता : ललगा लगा लगा लगा
[८९] अच्युत : गालगा ललगा लगा
[९०] पंक्तिका : गालगा लगागा लगालगा
[९१] विद्युलेखा : गागागागा गागा
[९२] सरल : गागागागा ललगा
[९३] तार : ललगा ललगा गागागा
[९४] रामा : गागालगा लगागागागा
[९५] कलिका : गालगागा गागाल लगागा
[९६] कलह : ललगागा ललगागा गा
[९७] सुलोचना : गागाललगा लगालगा
[९८] चारूलोचना : ललगा ललगा लगालगा
[९९] नृपात्मजा : लगालगागा लगालगा
[१००] अर्धक्षामा : गागागागा गाललगागा
[१०१] दोधक : गालल गालल गालल गागा
[१०२] मोदक : गालल गालल गालल गालल
[१०३] त्रिलोकगामी : गागागागा लगालगागा
[१०४] वैष्णव : गाललगागा लगालगागा
[१०५] इरा : गागाललगा लगालगागा
[१०६] अमला : ललगा ललगा लगालगागा
[१०७] मयूरसारिणी : गालगालगा लगालगागा
[१०८] दीपकमाला : गाललगागा गालगालगा
[१०९] चारूलक्षणा : लगालगागा गालगालगा
[११०] रूपोन्मता : गागागागा गागागागा गा
[१११] पद्मावर्त : गागागागा गागागागा गागा
[११२] कान्तोत्पीडा : गाललगागा गाललगागा गागा
[११३] माल्यश्री : गागागागा गागागागा गागागा
[११४] व्रीडा : लगागागा
[११५] सुकेशी : लगागागा लगागा
[११६] सावित्री : गागागालगा
[११७] सुनंदा : गागागा लगागा
[११८] सोमप्रिया : गागालगा
[११९] मदनप्रिया : ललगालगा
[१२०] चूडामणि : गागालगा ललगा
[१२१] वैखरी : गागालगा गागालगा गागालगा
[१२२] मानसहंस : ललगालगा ललगालगा ललगालगा
[१२३] सुरनिम्नगा : ललगालगा ललगालगा ललगालगा ललगालगा
[१२४] प्रीति : गालगागागा
[१२५] नीलतोया : गालगागा गागा
[१२६] नगाणिका : लगालगा
[१२७] प्रमाणिका : लगालगा लगालगा
[१२८] विभावरी : लगालगा लगालगा लगालगा  
[१२९] प्रभाव : लगालगा लगालगा लगालगा  लगा
[१३०] मृणालिनी : लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा
[१३१] तरंगिणी : लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा
[१३२] अनंगशेखर : लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा
[१३३] घारि : गालगाल
[१३४] जला : गागालगा लगा
[१३५] सुकामिनी : गालगाल गालगा
[१३६] समानिका : गालगाल गालगाल
[१३७] कामिनी : गालगाल गालगालगा
[१३८] कलापति : गालगाल गालगाल गालगाल गा
[१३९] देवराज : गालगाल गालगाल गालगाल गालगा
[१४०] गंडका : गालगाल गालगाल गालगाल गालगाल गालगाल
[१४१] प्रमद्वरा : गागालगा लगा गागालगा लगा
[१४२] नारि : गागागा
[१४३] सम्मोहा : गागागागागा
[१४४] तनुमध्या : गागाल लगागा
[१४५] हाला : गागाल लगागागा
[१४६] उध्द्ता : गालगाल लगागा
[१४७] मातंगी : गागागा गागागा
[१४८] साशंक : गागाल लगागागा गागाल लगागागा
[१४९] कलावती : लगालगा ललगागा लगालगा गागा
[१५०] श्रीलीला : गागागा गागागा गागागा गागागा
[१५१] मनोमोहिनी " लगागाल गागागा लगागाल गागागा
[१५२] केशा : लगागा
[१५३] सोमराजी : लगागा लगागा
[१५४] सौदामिनी : लगागा लगागा लगागा लगा
[१५५] कंद : लगागा लगागा लगागा ल
[१५६] कंदुक : लगागा लगागा लगागा गा
[१५७] सिंहपुच्छ : लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा
[१५८] क्रीडचंद्र : लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा
[१५९] विद्युदाला : लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा
[१६०] वागीश्वरी : लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगा
[१६१] महानाग : लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा लगागा
[१६२] हारीत : गागालगागा
[१६३] मंथान : गागाल गागाल
[१६४] संनीत : गागाल गागाल गागाल
[१६५] तारामती : गागाल गागाल गागाल गा
[१६६] लयग्राहि : गागाल गागाल गागाल गागा
[१६७] सारंग : गागाल गागाल गागाल गागाल
[१६८] मंदारमाला : गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गा
[१६९] सर्वगामी : गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागा
[१७०] आभार : गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल
[१७१] कामबाण दंडक : गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागाल गागा
[१७२] द्वियोद्ध : गालगा गालगा
[१७३] हंसमाला : गालगा गालगा गा
[१७४] श्रुतानंद : गालगा गालगा गागा
[१७५] दया : गालगा गालगा गा गालगा गालगा गा
[१७६] श्राद्धरांता : गालगा गालगा गालगा गालगा गा
[१७७] केकेनी : गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गा
[१७८] स्वैरिणीक्रीडन : गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा
[१७९] मत्तमातंग दंडक : गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा गालगा
[१८०] आख्यानकी : गागालगागा ललगालगागा लगालगागा ललगालगागा
[१८१] भ्रांत : गालगागा गालगागा गालगागा गालगा गालगागा गालगा
[१८२] वारकामिनी : गालगाल गालगाल गालगा
[१८३] वानरी : लगालगा लगालगा गालगा
[१८४] शिखी : गालगा लगालगा लगालगा लगालगा
[१८५] शिखंडी : लगालगा लगालगा लगालगा गालगा
[१८६] नितंबिनी : गालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा
[१८७] सारसी : लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा गालगा
[१८८] वारुणी : गालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा
[१८९] अपरा : लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा गालगा
[१९०] वतंसिनी : गालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा
[१९१] सुहंसिक : लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा लगालगा गालगा
[१९२] प्रदीस : गालगाल गालगा लगालगा लगालगा
[१९३] यवन्विता : गालगाल गालगाल गालगाल लगालगा लगालगा लगालगा गा
[१९४] धरित्री : लगालगा लगालगा लगालगा गा
*[१९५] स्वानंदसम्राट: गागालगागा गागालगागा 
[१९६]देवराज: गालगाल गालगाल गालगाल गालगा
[१९७] सत्ईश: गालगागा गालगागा गालगागा गागा
*

*****************************************************************

: काही निवडक मात्रा वृत्ते :

१. समजाती :

अ] पद्मावर्तनी :
[१] वररमणी : ४२ मात्रा [८+८+८+८+८+२]
[२] तुंदिल : ३८ मात्रा [८+८+८+८+६]
[३] कपिवीर : ३६ मात्रा [८+८+८+८+४]
[४] वनहरिणी : ३२ मात्रा [८+८+८+८]
[५] हरिभगिनी / स्वरगंगा : ३० मात्रा [८+८+८+६]
[६] प्रियलोचना : २९ मात्रा [८+८+८+


संकलन
संगीता भांडवले
वाशी, उस्मानाबाद

Wednesday, November 27, 2019

My school-My Activity2019-20 Z. P. P. S. Kawadewadi v.* How to make Tishu papers jasmine gajra*

माझी शाळा-माझे उपक्रम २०१९-२०
--------------------------------------------------
जि प प्रा शाळा कवडेवाडी व ता वाशी जि उस्मानाबाद
--------------------------------------------------
उपक्रम:टिश्यू पेपर पासून मोग-याचा गजरा किंवा हार बनविणे. 
सहभाग:इ ४थी व इ ५वी विद्यार्थी
मार्गदर्शक शिक्षक:श्रीमती भांडवले संगीता
साहित्य:
टिश्यू पेपर, कात्री,फेवीकॉल, थर्मोकॉल गोळ्या, रंग, ब्रश, सुई व दोरा. 
कृती:
टिश्यू पेपर चे २×२ चे तुकडे घ्या. मध्ये थर्मोकॉलची गोळी घालून पिळ द्या. मोगरा कळी प्रमाणे दिसेल. पिळदार भाग देठाप्रमाणे  दिसेल. त्या देशात ब्रशच्या सहाय्याने रंग द्या. या रंगात थोडेसे पाणी व फेवीकॉल मिसळा. या प्रमाणे सर्व कळ्या बनवा. सुईदो-याच्या सहाय्याने हार बनवा. सुंदर गजरा/हार दिसेल. 

या उपक्रमाचा व्हिडिओ आपणास माझ्या YouTube channel वर पहावयास मिळेल. 
 व्हिडिओ आवडल्यास like, share &subcribe करा. 
खाली लिंक दिली आहे. 👇
(https://youtu.be/nxXrBvwVjO4) 
उपक्रम निष्पत्ती:
१ ) विद्यार्थ्यांच्या अंगी असलेल्या सुप्त कलागुणांना वाव मिळाला. 
२) स्वनिर्मितीतून आनंदानुभूती. 
३) सहकार्याची भावना वाढीस लागली. 
४) कला, कार्यानुभव  विषयांतर्गत उपक्रम-(      उत्पादक उपक्रम) 

दुहेरी चारोळी, ।।भिजली सुगी।।

*स्पर्धेसाठी दुहेरी चारोळी*(तृतीय क्रमांक प्राप्त)

*विषय:भिजली सुगी*

परतीच्या पावसानं
होत्याचं  नव्हतं केलं
सोयाबीन, कापुस, मका
संमदं  संमदं वाहून गेलं

भिजलेली सुगी सारी
दुष्काळ पडला ओला
दिनरात एकच चिंता
कसा जगवू जित्राबाला

श्रीमती भांडवले संगीता
वाशी, उस्मानाबाद

आवळा कॅन्डी

*आवळा कॅन्डी*

साहित्य:
२० आवळे
साखर
१ टिस्पून आल्याचा रस किवा किसलेले आले.

कृती:
१) आवळे पाणी न घालता कुकरमध्ये शिजवून घ्यावे.
२) आवळे चाळणीवर ठेवून पाणी निथळून घ्यावे. हे पाणी टाकून देऊ नये. आवळे हाताळण्यायोग्य झाले कि त्याच्या पाकळ्या मोकळ्या करून बिया काढून टाकाव्यात. याला आल्याचा रस हलक्या हाताने लावून घ्यावा.
३) जितक्या वाट्या आवळ्याचे तुकडे असतील त्याच्या दीडपट साखर घ्यावी. (म्हणजे जर १ वाटी आवळ्याचे तुकडे असतील तर दिड वाटी साखर घ्यावी. २ वाट्या आवळ्याचे तुकडे = ३ वाट्या साखर)
४) साखर बुडेस्तोवरच पाणी घालावे (आवळ्याचे पाणी आणि लागल्यास अजून थोडे साधे पाणी घालावे). गोळीबंद पाक करावा.
५) पाक झाला कि आच बंद करावी आणि पाक गरम असतानाच त्यात आवळ्याच्या फोडी घालाव्यात. मिक्स करून किमान ८ ते १० तास मुरू द्यावे.
६) नंतर पाकातील फोडी अलगद बाहेर काढून प्लास्टिक पेपरवर सेपरेट करून ठेवाव्यात. ७ ते ८ दिवस उन्हात वाळवाव्यात.
७) उन्हाला जर जोर कमी असेल तर जास्त दिवससुद्धा लागू शकतात. व्यवस्थित कोरड्या होईस्तोवर वाळवाव्यात.
८) वाळलेल्या फोडी प्लास्टिकच्या बरणीत भरून ठेवाव्यात.

टीपा:
१) फोडी जर नीट वाळल्या नाहीत तर टिकत नाहीत.
२) कॅन्डी तयार झाल्या कि त्याला बाहेरून थोडी भरड दळलेली साखर लावू शकतो. त्यासाठी वाळवलेल्या कॅन्डी वाटीभर भरड साखरेत थोड्या थोड्या करून घोळवून घ्याव्यात.
३) उरलेल्या पाकात थोडे मीठ आणि पाणी घालून सरबत बनवावे.

संकलन-
भांडवले संगीता
वाशी, उस्मानाबाद

कविता ।।परतीचा पाऊस।।

।। परतीचा पाऊस।।

कुठे धो-धो तर कुठे हुलकावणी
कंटाळली सारी जनता
पावसाच्या लहरीपणाला
कुठे येतं काय म्हणता?   ।। १।।

जिथं पडला तिथं महापूर
अनेकांचे संसार झाले उध्वस्त
खोट्या आश्वासनांचे  नाटक करत
पुढारी मात्र प्रचारात व्यस्त        ।। २।।

परतीच्या पावसानं
सुगी भिजली सारी
कशाचा दसरा अन् दिवाळी
बळीराजा पुढं फासाची  दोरी   ।। ३।।

कापूस, तूर, मका, बाजरी
सोयाबीन गेलं पाण्यात
हातातोंडाशी आलेला घास
वाहून गेला वैरी पावसात       ।। ४।।

पीक पंचनामे, सरकारी मदतीची
गाजरंच  दाखवतायेत जास्त
सत्ता स्थापनेचा सुटेना  तिढा
म्हणे, बळीराजा तुझ्या पाठीवर आमचाच
हस्त।। ५।।

साहेब, खोट्या आश्वासनांचीच
माझ्या अंगवळणी पडली सवय
पोरं-बाळं अन्  जित्राबासाठीच
मला जीवन जगायला हवंय....
      मला जीवन जगायला हवंय...।। ६।।

श्रीमती भांडवले संगीता
वाशी उस्मानाबाद
९९२३४४५३०६